Ontsnappen aan gedachtegoed

Aankomen in een veilig land zoals Nederland was één ding, de bureaucratische maalstroom van asielzoekerscentra en toelatingsinterviews was nog iets heel anders. Twee-en-een-half jaar gingen voorbij, vol verhuizingen van opvang naar opvang. Het leven in een asielzoekerscentrum is voor Amir erg moeilijk gebleken, maar nu hij in Nederland was, kon hij zichzelf vrijelijk uitspreken. Hij had in Iran een hobby ontwikkeld voor het vertalen van Engelse boeken en artikelen, waarvan de meeste in Iran illegaal waren, naar het Perzisch. Eenmaal in Nederland was hij in staat om zijn hobby op te schalen tot een openbare blog. lees Amir’s blog hier In het asielzoekerscentrum legde Amir zich volledig toe op het vertalen, wat resulteerde in een vertaling van dit werk, Outgrowing God van Richard Dawkins. Tijdens het lezen en herlezen van het boek ondervond Amir hoe toepasselijk de inhoud van het boek was op de situatie waarin hij zich bevond: in de asielzoekerscentra realiseerde Amir zich dat hij niet op de vlucht was voor Iran, hij was op de vlucht voor een gedachtegoed.

Amir kan zich de moeite van het vertalen van dit boek nog duidelijk voor de geest halen. Voor iemand die gewend is om te leven en werken in stilte is het asielzoekerscentrum geen geschikte plek om te lezen of schrijven. Zorgwekkender voor hem was dat hij hier geconfronteerd werd met precies datgene wat hij probeerde te ontvluchten in Iran. In een van de centra deelde hij een kamer met drie anderen, waarvan één moslim was. Op een avond, toen Amir bezig was met zijn vertaling onder het genot van een glas wijn, stond zijn kamergenoot op het punt om zijn gebed te doen. Deze kamergenoot voelde zich beledigd dat Amir in zijn buurt alcohol aan het drinken was; hij mocht zijn gebed niet doen als er in dezelfde kamer alcohol gedronken werd. Zelfs nadat hij was gevlucht uit een land dat zijn ideeën onderdrukte, ervoer hij dezelfde systematische onderdrukking in het asielzoekerscentrum. Het geloofssysteem waaraan Amir probeerde te ontkomen dook telkens weer op als hij naar een nieuw asielzoekerscentrum werd verplaatst en nieuwe mensen daar ontmoette. “Als ik mijzelf introduceerde en vertelde dat ik uit Iran kwam, volgde al snel de vraag naar religie: was ik moslim of niet? En zo niet, welk geloof ik hing ik dan aan? Het was een eindeloos spel van labels plakken.”

Amir benadrukt hoe moeilijk het is om te zijn gevlucht van een type onderdrukkend gedachtegoed en om precies dat gedachtegoed onder ogen te moeten komen in het land dat zou dienen als toevluchtsoord. Als atheïst voelde Amir zich verloren in de asielzoekerscentra, zeker wanneer hij de kamer deelde met mensen die extremistische geloofsopvattingen aanhingen en Amirs wereldbeeld zouden hekelen. Ondanks de situatie waar Amir in verkeerde, is hij erg blij dat hij zoveel vertalingen en artikelen heeft kunnen maken. “Dat was een test voor wie ik ben, en waar ik toe in staat ben. Zelfs toen ik werd geconfronteerd met het systeem waar ik voor vluchtte, liet ik het niet in de weg staan om mijzelf eindelijk in vrijheid uit te drukken.”